zaterdag 30 november 2013

Alxuraan bu ñu tekki ci wolof #Yàlla #Yónnént

"Bismillahi, ji tuuru sunu boroom lak tàmbalisama" >>>>>> >>>>>> In de Naam van onze Onderhouder wordt geopend

Het Endangered Archives Program van de British Library heeft een hele reeks Senegalese manuscripten beschikbaar gesteld: "EAP334: Digital preservation of Wolof Ajami manuscripts of Senegal". Bijzondere documenten in de Wolof taal, handgeschreven in het Ajami (Arabisch schrift). Mijn oog viel direct op "EAP334/6/5: Alxuraan bu ñu tekki ci wolof (The Qur'an translated in Wolof)".

De koran wordt in dit document niet zo zeer vertaald als wel uitgelegd in het Wolof. En, op wat een manier! Neem nu onderstaand blad: soera Fatiha in stukken gehakt met de uitleg in het Wolof er tussendoor. De eerste woorden van de soera "Bismillahi" direct gevolgd door de uitleg "Ji tuuru sunu boroom lak tàmbalisama" ("In de Naam van onze Onderhouder wordt geopend" of woorden van gelijke strekking) en dan "Rahmaani" plus uitleg, etcetera. Daarbij komt nog dat een aya-indeling ontbreekt. Astaghfiroellah...

Voor de duidelijkheid volgen onder deze alinea de 'stukjes' soera Fatiha zoals ze voorkomen op het genoemde blad (zie onderaan voor de afbeelding). De stukjes zijn gegroepeerd per aya.

1:1 [1] Bismillahi, [2] Rahmaani, [3] r-Rahiem
1:2 [4] Alhamdu, [5] lillahi, [6] Rabbil 3Aalamien
1:3 [7] Ar-Rahmaani [8] r-Rahiem
1:4 [9] Maliki yaawmiddien
1:5 [10] Iyyaka, [11] na3budu, [12] wa iyyaka, [13] nasta3ien
1:6 [14] Ihdinaa, [15] s-Siraat, [16] al-Moestaqiem
1:7 [17] Siraata-l-allaziena, [18] an 3amta, [19] 3alayhiem, [20] ghairi-l-maghdoebi, [21] 3alayhiem, [22] wa la-d-daallien

klik op DEZE LINK voor het blad in een extra groot leesbaar formaat

vrijdag 29 november 2013

WTF

Mash'Allah. Op deze gezegende vrijdag heb ik weer eens ouderwets in een deuk gelegen. Wat moet ik toch zonder Twitter? Moet je eens kijken deze foto. Print 'm uit en hang 'm boven je bed of zo. Weet ik veel. Wàt een mafkees...

Autorit live op Twitter @Saudiwoman

Vrouwen mogen in Saudi-Arabië niet autorijden. Tweep @Saudiwoman (saudiwoman.me) heeft daar lak aan en maakt regelmatig een ritje. Dat is dan een hele gebeurtenis. Vandaag is ze aangehouden. De rit van vandaag werd live op Twitter verslagen:














UPDATE 22.00 UUR:

maandag 25 november 2013

Het huis van de moskee (concept design)


Op 7 september 2010 verscheen dit korte bericht op Teletekst over de aanstaande verfilming van de Nederlandse bestseller "Het huis van de moskee" (Kader Abdolah). Vandaag verschijnt op Twitter bovenstaand bericht met een link naar een webpagina waar je het concept design van de film kunt bekijken. Boeiend. Heb je het boek nog niet gelezen? Doen hoor!

idahoffart.dk/?p=49

In afwachting van de film ga ik het boek "Het huis van de moskee" nògmaals lezen. Voorpret!

donderdag 21 november 2013

[OFF TOPIC] Tweetjockey :-)

UPDATE D.D. 6 DECEMBER 2013:
klik op deze link voor een sfeerverslag van dit evenement


Maandag jl. heb ik het genoegen gehad om een evenement te mogen 'live tweeten', dat wil zeggen: in tekst en beeld een verslag maken en dat in hapjes van niet meer dan 140 tekens per stuk opdienen. Daarnaast heb ik natuurlijk ook de tweets van anderen over hetzelfde evenement geretweet. Leuk om te zien hoe snel de hashtag  van de dag werd opgepikt: Twitter ontplofte bijna! Uiteraard was er een Twitter-wall waar de tweets over het evenement in realtime  voorbij kwamen . Het was hectisch, heerlijk en zeker voor herhaling vatbaar. Hier een paar foto's:






woensdag 20 november 2013

[0575-HAIKU] Takbier!

Allahu akbar
La ilaha ill'Allah
Allahu akbar

"Welke is alleen de ware godsdienst?"

Ten bate van mijn weblog maak ik al jaren dankbaar gebruik van het Historische Krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek (KB) kranten.kb.nl. Af en toe kijk ik ook in het Boeken archief boeken.kb.nl, het Tijdschriften archief tijdschriften.kb.nl en het archief met oude radiobulletins anp.kb.nl.

Sinds vandaag zijn deze archieven te doorzoeken via één website: delpher.nl. Op termijn worden de afzonderlijke websites opgedoekt. Ik heb de Koninklijke Bibliotheek gevraagd of de kranten.kb.nl links (waar mijn weblog werkelijk vòl mee zit) dan nog wel werken. Zal dat niet het geval zijn, dan wacht mij weer een weblog-renovatie-klus van heb-ik-jou-daar. Jottem...

EEN GENOT, EEN ZEGEN
Dit gezegd hebbende het volgende: delpher.nl is een genot om mee te werken. Het is echt een voordeel dat alles nu onder één dak is. En wat een zegen dat de gele highlights, waarmee trefwoorden in de gevonden pagina's worden aangegeven, met één klik kunnen worden verwijderd (dat was bij kranten.kb.nl altijd een gehannes). Bij het afbeelden van een krantenknipsel wil ik namelijk géén highlights, dat doet afbreuk aan het oude, zeker wanneer het scans betreft van èchte kranten (micro-fiche scans vind ik sowieso oerlelijk, ik wil de vèzels van het papier kunnen zien).

TREFWOORD 'MEKKA'
Ten bate van mijn weblog laat ik nu het trefwoord 'Mekka' los op de zoekmachine van Delpher.nl. Zo blijft de weblogbijdrage die je nu leest on-topic, niet waar? Ik tik 'Mekka' in in het zoekveld en krijg een overzicht per archief. Het Tijdschriften archief is voor mij welhaast onontgonnen gebied dus klik ik daar op door. Vervolgens kies ik voor de negentiende eeuw, het tijdvak 1800-1809 en het jaar 1805. Hoe ouder, hoe interessanter! Ik heb nu nog één zoekresultaat over: een pagina uit het tijdschrift "Hedendaagsche vaderlandsche bibliotheek van wetenschap, kunst en smaak" (nr. 14) uit 1805 met bovenaan pontificaal de retorische vraag: "Welke is alleen de ware godsdienst?" Drie maal raden wat het antwoord is. Lees je mee?

klik hier voor de afbeelding in een groter formaat

zondag 17 november 2013

End Date

woensdag 13 november 2013

Reisbrieven (mej. T. Raedt van Oldenbarnevelt)

Heerlijk, dat struinen door oude kranten. Een paar dagen geleden: in kranten.kb.nl (nu: kranten.delpher.nl) vind ik in de Leeuwarder Courant de tweede reeks van "Zwerftochten door Perzië, reisbrieven van Mej. T. Raedt van Oldenbarnevelt", verdeeld over zeven bijdragen. De eerste reeks is vervolgens moeilijk te vinden, daar deze een andere titel blijkt te hebben (Reizen in Perzië) en door de Nederlandsche  jongedame onder een pseudoniem is geschreven: TORAVO, dat staat voor TOni RAedt Van Oldenbarnevelt.

Beide reeksen heb ik in de weblogbijdrage die je nu leest gemakkelijk bereikbaar gemaakt.

Zó werd Nederland in de jaren 1933 en 1934 over Perzië en omstreken voorgelicht (de westerse superioriteit spàt er vanaf):



EERSTE REEKS

Reizen in Perzië. I. 'Mariette Pacha' ergens voorbij Corsica. LC, 8 juni 1933.
Taferelen aan boord (Middelandse Zee). Alexandrië. "En vuil dat ze zijn, vuil... om van te klappertanden!"

Reizen in Perzië. II. Alexandrië (vervolg). LC, 15 juni 1933.
Schilderachtig Alexandrië. "Rembrandt had hier zijn sujetten moeten halen!" Beyrouth. Damascus.

Reizen in Perzië. III. Ruthba. LC, 22 juni 1933.
Ruthba. Op bezoek bij de sjeik. Verdwaald in de woestijn. "Werkelijk heel beklemmend!"

Reizen in Perzië. IV. Door de woestijn (vervolg). LC, 30 juni 1933.
"'t Was misère en ellende, en ik klappertande van de koude." Ramadi. Bagdad. Teheran. Steniging (van horen zeggen). Op bezoek bij kennissen uit Bagdad.

Reizen in Perzië. V. Bazar. LC, 5 juli 1933.
Shoppen in de bazar. "Ik zag ergens een kleinen Koran liggen en wilde het boekje in de hand nemen - lieve hemel! [...] Opeens begon een man, tegen een paal geleund, luidkeels te schreeuwen. Aan de eentonigheid van zijn stem en het antwoorden van een ander verderop begreep ik dat het het zooveelste gebed was. Het klinkt allemaal zoo vreemd voor me." De Zwijgende Toren (Zarathustra).

Reizen in Perzië. VI (slot). Ispahan. LC, 15 juli 1933.
Kum. "Deftige café's of caravanserails hebben een grammofoon en in akelig hoogpiepende, valsche tonen schettert en kermt daaruit de Perzische muziek. Europeesche muziek begrijpt men niet; wèl danssteppen en warempel ook af en toe een jazzmopje." Ispahan. In een tapijtweverij (kinderarbeid).





TWEEDE REEKS

Zwerftochten door Perzië.
I. Teheran. LC, 9 februari 1934.
Ashoera beschreven. "Maar - door al dien rouw en dat geweeklaag kreeg ik mijn post niet!" Verhuisd naar Shimmeran.

Zwerftochten door Perzië.
II. Shimmeran. LC, 16 februari 1934.
Dieren en dierenleed. "Ik kan je zeggen telkens en telkens weer springen de tranen me in de oogen en ik zou wel willen uitschreeuwen: ellendige menschen - ik wou dat je zelf zoo behandeld werd." Offerfeest beschreven.

Zwerftochten door Perzië.
III. Shimmeran. (vervolg). LC, 23 februari 1934.
Ervaringen. Ontmoetingen. Nationaliteiten (Europeanen, Armeniërs, Arabieren, Turken, Chaldeeuwen, Syriërs, Joden, Abessiniërs). Zeden en gewoonten. "Perzen zijn geweldig knap, voor zoover je er van ziet - en dat is eigenlijk alleen het mannelijke gedeelte van het volk."

Zwerftochten door Perzië.
IV. Meshed-i-Sher. Caspische Zee. LC, 2 maart 1934.
Een schitterende tocht. Wijken voor de shah. Hotel Oriënt te Mesbediser. "Weet ge wat we heel gewoon gedaan hebben? We hebben de eetzaal van het hotel in beslag genomen en omgetooverd [...] in een slaapkamer!"

Zwerftochten door Perzië.
V. Teheran. LC, 9 maart 1934.
Bruiloft. Een komediespel door travestieten. Een eetzaal als slagveld. In de vrouwen-afdeeling. "De bruid zoo stil, de lange wimpers over de wit gepoederde wangen en naast haar op den grond het grootmoedertje dat [...] dezen nacht, den eersten, ook zal doorbrengen in de 'chambre nuptiale'"

Zwerftochten door Perzië.
VI. Perzische geschiedenis, taal en muziek. LC, 16 maart 1934.
"De officieele taal is Farsi. De naam Pers is een verbastering van Pars - nu Fars - dat de hoofdstad was van de Achemenide-dynastie. [...] De Perzen noemen zichzelf niet zoo, maar spreken van Iraniërs of Ariërs."

Zwerftochten door Perzië.
VII. Teheran. Zeden en gewoonten. LC, 23 maart 1934.
Alles gebeurt op straat. De tuinman ging op bedevaart naar Kum. "Het verschil tusschen armoede en rijkdom is hier wel heel schrijnend als je die vele menschen-in-vodden ziet."



UPDATE 27 april 2014
(de linken naar de afzonderlijke afleveringen zijn aangepast)

maandag 11 november 2013

De dertiende maand "Sol"

We zitten net in het islamitische nieuwe jaar (1435) en naderen met rasse schreden het Jaar des Heren 2014. Er werd ook wat afgehannest met het kalènderjaar van de christelijke jaartelling. Lees maar eens het onderstaande artikel uit het Bataviaasch Nieuwsblad van 17 september 1928. De Volkenbond heeft destijds een voorstel gedaan om een dertiende maand in te voeren. Een dertiende kalèndermaand, welteverstaan:

Bataviaasch Nieuwsblad, 17 september 1928 (p 1)

UPDATE 27 april 2014 (knipsel link aangepast)

maandag 4 november 2013

"Vóór de oorlog kostte een vrouw ongeveer 5000 francs maar tegenwoordig..."

Lees eens onderstaand ANP-bericht uit 1948. Een aardig voorbeeld van hoe Nederland destijds werd voorgelicht over "de Arabieren in Marokko" en de koran:

bron: radiobulletins.delpher.nl

UPDATE 27 april 2014 (bulletin link aangepast)

Nieuwjaar. De beste wensen!

deze bijdrage heb ik al eerder (in iets andere vorm)
op mijn weblog geplaatst d.d. 18 februari 2005

De beste wensen! In veel moslimlanden is het is vandaag al islamitisch nieuwjaar, de eerste dag van de eerste maand (Muharram) van het jaar 1435. Op Tamxarit, de tiende dag van Muharram, wordt in Senegal het nieuwe jaar pas echt gevierd. Aan de vooravond van deze dag gaan in Senegal kinderen langs de huizen om snoep en ander lekkers op te halen: de jongens zijn dan gekleed als meisjes en de meisjes als jongens. Dit verkleedfeest heet Tadiabon (ook gespeld als Taajaboon, Tajabon, etc). Tadiabon heeft niets met islam te maken, althans zoals het feest nu gevierd wordt. Tadiabon doet me denken aan Halloween en Sint-Maarten, wanneer kinderen hier in Nederland langs de deuren gaan.

Volgens Oustaze Alioune Sall zoals weergegeven door Ndiaga Ndiaye in zijn artikel "Célébration de la Tamxarit : Un jour, des événements" (Lequotidien.sn, 18-01-2005) heeft de Tadiabon

"een religieuze en sociale oorsprong: talibés (bedelaars afkomstig van koranscholen) bezoeken op de vooravond van Tamxarit hun familie; na het correct voordragen van een soera krijgen ze dan een deel van de copieuze maaltijd mee, die op die avond wordt verorberd. In de loop van de tijd is de Tadiabon verworden tot een farce die gedragingen met zich meebrengt die niet conform de islamitische wetgeving zijn."


Het is goed om bij deze religieuze oorsprong van Tadiabon stil te staan (voor ik het genoemde artikel las, wist ik nog niets van de oorsprong van Tadiabon). Aan de andere kant, wanneer ik dan zo groepen kinderen langs de deuren zie gaan, uit volle borst de bekende Tadiabon-liedjes zingend, dan raak ik toch ontroerd door al die blije gezichtjes en vraag ik me af wat er zo erg is aan zulk onschuldig vermaak.

Hier twee voorbeelden van Tadiabon-liedjes (met vertaling) *


1. TAAJABOONJI NEEX NA

Taajaboonji neex na Taajaboon vieren is helemaal te gek

Lu ka taxa neex? En waarom is dat zo heerlijk dan?

Góór robe, jigéén sabador [Nou,] jongens [dragen] jurken en meisjes kaftans


2. TAAJABOON WËLÉ
(van de groep kinderen zingt de ene helft de tekst en de andere helft antwoordt telkens na elke korte zin met "wëlé")

Taajaboon (wëlé) [taajaboon - algemeen]
Taajaboon (wëlé)

Sama Taaj bi (wëlé)
Oh, mijn Taaj (wëlé)

Abdou Jambaar (wëlé) [introductie van 'verhaal' over Abdou Jambaar]
Abdou Jambaar (wëlé)

Ñaari malaaka la (wëlé)
Is twee engelen (wëlé)

Ci kaaw leye jogge (wëlé)
Hij is van boven gekomen (wëlé)

Daanu ci sapruum (wëlé)
En op de grond gevallen (wëlé)

Moo, yaay ji (wëlé) [taajaboon - algemeen]
Hé, mevrouw (wëlé)

Ndeggëm dangey nelaaw (wëlé)
Als je slaapt (wëlé)

Yëwul book (wëlé)
Wordt dan wakker (wëlé)

Sarax ndongo njaay (wëlé)
En geef ons wat lekkers (wëlé)

Tay du bësu nelaaw (wëlé)
Het is nu niet de tijd om te slapen (wëlé)

"Ma ne, yaay ji (wëlé) [Abdou Jambaar die spreekt]
Luister naar me, mevrouw (wëlé)

Mba julli nga am?" (wëlé)
Houdt u zich aan uw vijf dagelijkse gebeden?" (wëlé)

Mou ne: waaw waaw (wëlé) [verhalend]
Ze zegt: zeker weten (wëlé)

"Yaggat leen ko yaggat!" (wëlé) [Abdou Jambaar]
Neem haar mee! (wëlé)

"Fu ñu ko yaggat jëmë?" (wëlé) [een groep engelen]
Waar nemen we haar naar toe? (wëlé)

"Sa Àjjana sa!" (wëlé) [Abdou Jambaar]
Naar het Paradijs! (wëlé)

Mu ne tëxët reh (wëlé) [verhalend]
Ze breekt in lachen uit (wëlé)

"Ma ne, baay bi (wëlé) [Abdou Jambaar]
Luister naar me, mijnheer (wëlé)

Mba julli nga am?" (wëlé)
Houdt u zich aan uw vijf dagelijkse gebeden? (wëlé)

Mu ne: deedet (wëlé) [verhalend]
Hij zegt: nee (wëlé)

"Yaggat leen ko yaggat!" (wëlé) [Abdou Jambaar]
Neem hem mee! (wëlé)

"Fu ñu ko yaggat jëmë?" (wëlé) [een groep engelen]
Waar nemen we hem naar toe? (wëlé)

"Sa Saffara sa!" (wëlé) [Abdou Jambaar]
Naar de hel! (wëlé)

Mu ne tëxët jooy (wëlé) [verhalend]
Hij breekt in huilen uit (wëlé)


Wanneer de kinderen hun snoep, rijst of ander lekkers in ontvangst hebben genomen, zingen ze:

Bi lépp sarax duununa
(Dank u voor) al deze overvloedige gaven

____________________


Met dank aan Ndoya voor de teksten (uit publiek domein) en de vertaling ervan. Ik heb gepoogd de liedjes in de officiële spelling van het Wolof te schrijven, daarbij heb ik geraadpleegd "Ay Baati Wolof, A Wolof Dictionary – Revised Edition 1997" door Pamela Munro en Dieynaba Gaye in de serie "UCLA Occasional Papers in Linguistics, Number 19", een uitgave van het "Department of Linguistics, University of California, Los Angeles, 1997". Zie ook mijn weblogbijdragen: Sama Tamxarit (07, 08, 09 Janvier 2009) d.d. 9 januari 2009, De maan liegt niet d.d. 14 februari 2005 en Het nieuwjaarsfeest, maar dan anders d.d. 1 januari 2005.

* Uitspraaktips: ë – als de ‘e’ in ‘echt’ / j – als de ‘j’ in ‘Joe’ / x als ‘g’ in ‘goed’